EEN LONGREAD
In het interview van Trouw met beide bisschoppen, dat u hier kunt lezen, wordt ook over homoseksualiteit gesproken. Een heikel kerkelijk onderwerp.
Positief is dat geen bisschop in dit interview iets vervelends zegt over homoseksuelen. Al is het is intens dieptreurig dat ik dat al als positief ervaar!
In achterliggende tijden is heel wat over homoseksuelen uitgestort.
De wereldwijde kerkelijke vragenlijst naar de geloofszin (sensus fidelium) van de gelovigen en die Gezinssynode in Rome zijn alweer jaren geleden. Het slotdocument inclusief teksten over homoseksualiteit, niet aanvaard met vereiste tweederdemeerderheid maar wél - en dat was al heel uniek (!) - door een meerderheid! Schuivende panelen, hoe dan ook.
Henk Rijkers, niet de meest vrijzinnige onder katholieken:‘ Kijk je naar die passages, dan staat er niets verkeerds in. Het spreekt vanzelf dat je homoseksuelen een plaats moet geven en pastoraal moet begeleiden. Alleen, sommige synodedeelnemers zijn bang dat het tot meer zal leiden, vermoed ik. Een aantal kardinalen en bisschoppen heeft gestemd tegen iets waar ze op zichzelf weinig mis mee vinden.’ (hier de link naar Reformatorisch Dagblad van 22 oktober 2014)
Nadenken is altijd goed. Bewegen, zo wordt in het interview gezegd, moet van beide kanten komen. Geen woord Latijn en helemaal waar!
Ignatius van Antiochië ‘Draag allen op handen zoals de Heer dat met u doet. Als u slechts houdt van de goede leerlingen, dan verdient u geen dank.’ Goede motivatie voor de Kerk nu eindelijk iets aardigs en positiefs te zeggen tot homoseksuelen? Kan voor de christen niet zo moeilijk zijn. Toch?
Ik wil wel als eerste bewegen:
In mijn beleving behoren homoseksuelen in de Kerk tot het betere deel van de Kerk!!!
Echt waar!
In achterliggende decennia is vanuit allerlei kerkelijke stromingen, hoeken en niveaus veel (verbale) bagger over homoseksuelen uitgestort en zijn zij allesbehalve liefdevol, begripvol en fijngevoelig bejegend en behandeld.
Wie als homoseksueel toch in de Kerk bleef, heeft gelovig veel beproevingen doorstaan. Een bewezen geloof dus! Daarvoor - oprecht als het kan! – mijn diep respect, grote eerbied en immense waardering.
Wellicht hebt u als homoseksueel uw beproevingen niet doorstaan op het (seksueel) terrein waar sommige gelovigen en ambtsdragers het zich zouden dromen. Maar laten we niet doen alsof die verbale bagger u onberoerd liet, u niet diep in uw ziel raakte en kwetste!
Met het doorstaan van die beproeving zijn homoseksuelen in de Kerk anderen tot gelovig voorbeeld. Er zijn gelovigen, zelfs ambtsdragers die om heel wat minder (soms het meest onnozele) de Kerk van Jezus verlieten.
Wie denkt dat homoseksualiteit een modieus cultuurverschijnsel is: nee, is het niet. Het is van alle eeuwen en alle culturen. Niet in al die eeuwen en culturen kon en kan iemand ‘uit de kast komen’. Dat is wat anders.
Bekende historische voorbeelden: keizer Hadrianus (76-138), koning Lodewijk XIII (1601-1643) die huilend van ellende het echtelijk bed instapte om zijn koninklijke plicht te vervullen (potentiële troonopvolgers verwekken) en uit zeer onverwachte hoek paus Julius III (1487-1555).
Sommige menen dat homoseksualiteit is ‘aangeleerd.’ Die zijn ook in de Kerk te vinden. De meeste deskundigen denken daar toch anders over. In dat spoor veel gelovigen en tal van pastores.
Ik ben niet gespeend van goede wil. Ik wil best nog wel aannemen dat iemands geaardheid, bij hoge uitzondering (!), geconditioneerd kan zijn. Bij uitzondering. Als iemand bijvoorbeeld door misbruik veel en veel te vroeg seksueel actief werd. Eerlijkheid gebied te zeggen: er zijn ook weer deskundigen die dat oorzakelijk verband ontkennen!
Als dat ‘conditioneren’, in individuele gevallen, waar zou zijn dan moet dat voor de Kerk nog veel meer reden zijn homoseksuelen te zien staan. Hen liefdevol, begripvol en fijngevoelig te bejegenen en behandelen. In de kerkelijke boekenkast staat een rapport van de commissie Deetman!
In alle parochies en gemeenten zijn inspirerende gelovigen. Eigentijdse heiligen, die Kerk en wereld tot zegen zijn. In hen komt Jezus aan het licht. Zij zijn andere gelovigen en pastores
tot inspiratie.
In zo’n parochie een homoseksuele gelovige die ik tot die heiligen reken. Het geloof van deze mens geen vernislaagje, geen cultuurkatholiek maar diepreligieus.
In de liturgie: present. In de catechese: present om zich te laten vormen en nieuwe kennis op te doen. In de diakonie: present. Zorgzaam zuiver en belangstellend de ander van dienst in Jezus’ naam. Wordt over iemand negatief gesproken, deze homoseksueel weet iets positiefs
te zeggen.
Wie hebt u liever als buurman of -vrouw? Wie is als christen de medemens méér tot last of tot zegen? Wie is hét blok aan Jezus’ been? Wie is een groter probleem voor Jezus’ Kerk?
De genoemde homoseksuele gelovige of de heteroseksueel die wrokkig is of een scherpe tong heeft, gierig is of lui, het negatieve in mensen zoekt en aanwijst, als querulant altijd de confrontatie zoekt, egocentrisch of opvliegerig is? Vult u maar aan…
Waarom die fixatie op het seksuele terwijl al het andere dat grote antireclame is voor Jezus’
Evangelie er niet toe lijkt te doen? Terwijl de mensheid en de Kerk daar wel meer onder en van te lijden heeft.
Het kan, al was het pastoraal, niet in een groter perspectief worden gezien?
Ik denk dat het gezag van de Kerk, of wat daarvan nog rest in de seculiere samenleving, fors aan morele integriteit zou winnen. Een booster voor kerkelijk gezag, in zuivere betekenis van dat begrip.
Goed voor individuele gelovigen. Goed voor het imago van de Kerk. Het zou getuigen van een nuchtere eerlijke omgang met ieders (!) zwakheden. Daardoor meer uitnodigend. Dat is weer beter voor de verkondiging van het Evangelie.
Bij (kerkelijk) getrouwde heteroseksuele katholieken heb ik nooit de indruk gehad dat die zich wel veel aantrekken van kerkelijke leer over seksualiteit en (anti)conceptie. Humanae Vitae? IVF? Hoe de Kerk voorbije decennia ook op die onderwerpen hamerde, veel vrucht droeg het niet.
Bij de doopvont twee getrouwde en ook nog kerkelijke getrouwde ouders ontmoeten is al jaren uitzondering. We meten, oordelen en handelen toch niet met verschillende maten?
Tussen de twee uitersten, het katholiek denken over seksualiteit en het platte consumptieve genotzuchtige g…heid van seksualiteit volgens sommige wereldlijke mores, ligt nog een hele wereld. Seksualiteit als relationele intimiteit. De meeste christenen beleven het aldus. Stof om pastoraal over na te denken?
Ja, ik snap de kerkelijk leer. Gelijk snap ik ook dat het voor de meeste gelovigen als vorm van hogere theologische poëzie nauwelijks te bevatten of te volbrengen is.
Kerkelijk leergezag is goed. Realiteit is dat leer-gezag wel leer maar nog weinig gezag heeft. Dat is geen bijzondere afwijking voor alleen de Kerk. Het is in lijn met de antiautoritaire golf die de hele samenleving frontaal trof. Katholieken zijn goed geëmancipeerde burgers…
Tijdens een liturgie zat ooit een vrouw met verstandelijke beperking naast mij: ‘Dominee, wat heb jij een mooie jurk! Mijn lievelingskleur rood.’ Verbijsterd bekeek ik het lelijke appeltje groene kazuifel. Zij opende mijn ogen. Voor het eerst zag ik een rood blokje op al dat lelijke groen. Ik had geleerd wie verstandelijke beperkt was: ik en met mij veel andere mensen.
Wij zien altijd wat we niet leuk vinden, zaniken en zeuren er oeverloos over. Wat wel mooi en goed is, zien we niet of erger willen we niet zien. Ik vermoed dat God met barmhartige liefde naar ons kijkt met de ogen van die vrouw met verstandelijke beperking.
Een beroemde uitspraak van paus Franciscus: ‘Who am I to judge?’ Het werd door de een bejubeld, door een ander gewaardeerd, door weer een ander gehoond of wellicht gehaat.
Die uitspraak omvatte meer dan vier woorden. ‘If a person is gay and seeks God and has good will, who am I to judge?’ Geen woord Latijn en helemaal waar!
Iemand die God zoekt, van goede wil is moet die mens tot vervelens toe negatief seksueel de maat worden genomen? ‘Oordeel niet, opdat er niet over jullie geoordeeld wordt. Want op grond van het oordeel dat je velt, zal over jou geoordeeld worden, en met de maat waarmee je meet, zal jou de maat genomen worden.’ (Matteüs 7, 1-2) Jezus is vervelend voor wie (de tijd doodslaat met) anderen de maat nemen.
Homoseksualiteit haaks op de natuurwet? Het leergezag zegt: ja! Helder.
Toch schuiven de panelen in de Kerk. Onder gelovigen en elders in hogere echelons van de Kerk. Nee, niet iedereen. Maar ook niet door één verdwaalde ziel. Dat blijkt uit die kerkelijke enquête naar de geloofszin van de gelovigen. Blijkt uit de Gezinssynode (2014, Rome). Blijkt uit het onderzoek van I&O Research namens Trouw. Blijkt uit internationaal kerknieuws.
Iedereen kan de kop in het zand steken of iets doodzwijgen. Ook de Kerk. Elke christen kan dat doen. Simpel om te doen maar het lost niets op. Het maakt ook niet uit of u het vervloekt, u er bont en blauw aan ergert, het waardeert of bejubelt.
Het maakt ook niet uit of u kwaad bent omdat ik dit schrijf. Voelt u behoefte mij de huid vol te
schelden of mij haatmail te sturen? Dat is modern tegenwoordig! Ik begrijp die zwakheid. Het is niet echt christelijk maar als goed geëmancipeerde burger... Het korte lontje is ook helemaal van deze tijd. U vindt mijn emailadres op de website. Zolang het u maar oplucht!
Ik heb met liefde bewogen… voorzichtig en genuanceerd.
Waar en wanneer het op uitkomt? Geen idee. Ik laat mij met paus Franciscus verrassen door de heilige Geest. Ik schreef ooit: ‘Waar het schip van Kerk zal aanmeren? Dat zal de heilige Geest ons wel wijzen, misschien is er tussen ver van elkaar verwijderde oevers een mooie
baai.’
Wat de opinie van leergezag of welke christen dan ook is: als christenen blijven we altijd fatsoenlijk!
U kent het menstype waarmee Jezus omging? Dat zonder voorwaarden vooraf. Zoals mijn pastorale leermeester zei: ‘God zeurt en zanikt niet. Dus wij ook niet.’
De Bijbel was dun als die alleen over seksualiteit ging. Het kloeke formaat geeft aan dat die Bijbel over veel, heel veel meer gaat. Los van andermans seksualiteit: is uw eigen leven in lijn met Gods heilsplan? Niet als geëmancipeerde burger maar als goed christen?
Dat continu de maat nemen is onsympathiek. Niet uitnodigend om in geloof uw broeder of zuster te willen zijn of nog te worden. Geen houding om iemand die God niet kent en (zoals ik en u) nog niet alle zwakheden en driften goed beheerst dichter bij Hem te brengen. U had gedacht de mens de u maat neemt naar God te brengen? Forget it.
Spreekwoordelijk roomser zijn dan de paus is altijd aanbevelingswaardig. Eén nuance: breng dat vooral zelf op en dring het een ander niet op.
De beste manier om Kerk en wereld te verbeteren? Christenen die zichzelf de maat nemen! Zichzelf spiegelen aan Jezus. Wezenlijk daarbij: goed zicht op Jezus hebben en zelf met Hem in het leven groeien.
Als u geen idee hebt waar u als christen kunt of moet groeien: vraag het iemand anders. Uw partner, huisgenoot, familielid, collega of vriend kan opbouwende persoonskritiek geven dat, hoewel pijnlijk en confronterend, toch liefdevol en goed bedoeld is.
Niet iedereen zit in dezelfde levensfase. Geen levensverhaal gelijk. Geen karakter gelijk. Geen
vertrekpunt hetzelfde. Geef elkaar met geduld en liefde tijd en ruimte om gelovig te groeien. Niet iedereen hoeft hetzelfde niveau van heiligheid bereiken!
Zou God in onbegrensde barmhartigheid niet bevatten dat iemand minder ver komt in zijn of haar groei in heiligheid dan u? Dan ik?
Als priester en kanunnik wordt van mij iets verwacht dat hoogeerwaard is. ‘Van iedereen aan wie veel gegeven is, zal veel worden geëist, en hoe meer aan iemand is toevertrouwd, des te meer zal van hem worden gevraagd.’ (Lucas 12, 48b) God vraagt van mij dus meer dan van u.
God gaf mij geduldig tijd en ruimte mijn weg in de Kerk te vinden en te gaan, om persoonlijk te
groeien. Niet alleen God gaf dat, ook mijn vroegere pastoor verdroeg mij! Ondanks wat ik in christelijke persoonsvorming heb bereikt (vergeleken met vroege levensjaren), heeft God nog een lange weg met mij te gaan. Arme God, arme u. Arme parochianen!
Ik vermoed dat het met u niet veel anders is dan met mij.
De Kerk kan iemand sacramenten ontzeggen. Pastores kunnen in woord of gedrag iemand
de kerkdeur wijzen, als uitgang. In de (na)dagen van de verzuiling had dat impact. Met name sociaal. In onze ontkerkelijkte samenleving heeft dat geen impact. Behalve dat de immense groep niet-kerkelijken met één persoon is gegroeid.
Zijn veel van hen daardoor dichterbij God gekomen? Zijn veel van hen daardoor anders gaan leven? Niet mijn indruk. Eerder het tegendeel.
Aartsbisschop Johannes de Jong bewees zich als christen in een seculiere, genazificeerde
samenleving. Nog onwetend van de industriële genocide nam hij het, in oorlogstijd, op voor Joden. Eminent gedrag (als eigen verdienste) werd beloond met de bijpassende kerkelijke rang: kardinaal.
Besef dat die aartsbisschop dat deed toen katholiek denken over Joden niet heel fijntjes was. Het gebed voor Joden op Goede Vrijdag was naar inhoud én vorm belabberd. Poging dat te veranderen sneuvelde in 1928 met een beroep op… de traditie. Dat weerhield de Jong niet eminent voor hen op te komen.
Die starre kerkelijke traditie van 1928 ten opzichte van de Joden bleek toch fluïde. In 1955 veranderde de rituele houding bij die akelige bede, in 1959 werd de negatieve duiding 'trouweloze’ Joden geschrapt. De benadering van Joden (en anderen) kreeg zelfs een positieve wending bij het 2e Vaticaans Concilie, de verklaring Nostra Aetate. In 1970 kwam
de huidige positieve bede voor het Joodse volk.
Kerkelijke traditie is net als de wereldse (Zwarte Piet) geen gewapend beton. Op enige dag hield Gods openbaring niet op. Wijsheid en Waarheid ook niet. Het beter leren verstaan ervan ook niet.
Traditie is waardevol, ik hecht eraan. Traditie is niet bedoeld om je achter te verschansen en dat was het dan.
De Bijbel (OT) spreekt over de doodstraffen voor onkuise heteroseksuelen en de baard en het kapsel van priesters. Teksten die in context staan, in die context geïnterpreteerd moeten worden. Dat is gelukt waar het doodstraffen voor onkuise heteroseksuelen betreft. Moet een pak van uw hart zijn! Dat is ook gelukt waar het baard en kapsel van priesters betreft.
De Bijbel noemt (de mannelijke) homoseksualiteit, klopt. Ook dat staat in context. Exegese stond en staat ook niet stil.
Wie Sodom en Gomorra nog verstaat als synoniem voor zondige homoseksualiteit, loopt achter. Al blijft u vasthouden aan die oude uitleg: Jezus zegt dat het lot van die steden op oordeelsdag beter te dragen is dan dat van het zelfgenoegzame Kafarnaüm. (Matteüs 11, 23-24) Sodom en Gomorra hébben volgens Jezus nog iets te hopen in tegensteling tot… OEI!
Wat ook niet stil stond: de hele stoet aan (mens)wetenschappen die zich al jaren serieus in homoseksualiteit verdiepen. Geloof en wetenschap sluiten elkaar niet uit.
Wetenschap staat niet stil. De Kerk ook niet, panelen schuiven. Tradities veranderen, of u het wilt of niet.
Niet iedereen hoeft een bisschop Bonny van Antwerpen te zijn. Niet iedereen hoeft als een kardinaal Hollerich of kardinaal Marx te zijn.
Evenmin hoeft iedereen als het andere uiterste te zijn: de Kerk in Nederland! Zwijgend. Zij wekt de indruk haar spraak kwijt te zijn. Zij is ‘stom’ geworden.
Zwijgen brengt geen onrust of scandalum. Ik mag veronderstellen dat het zwijgen sec niet scandaleus is, niet ergerniswekkend?
Alsof we van het Gods volk onderweg het achterste deel van de achterhoede zijn dat eerst nog kreunend door iemand van de bezemwagen in de benen moet worden geholpen om (klagend?) één stap te verzetten.
Effata, ga open!
Alstublieft!!
Alstublieft??
‘Uit liefde voor Sion kan ik niet zwijgen,
uit liefde voor Jeruzalem ken ik geen rust.’ (Jesaja 62, 1a)
Aartsbisschop de Jong werd voor zijn inzet voor Joden beloond: Prins van de Kerk en sinds kort Rechtvaardige onder de Volkeren. Een term uit de Joodse Talmoed, een onderscheiding uit Israëlische hoek dus.
Dat is mooi voor kardinaal de Jong. Het is niet aan ons met zijn oude veren te pronken. Aan ons om zelf eminent gedrag te tonen. Als christenen rechtvaardigen onder de volkeren te zijn. Geïnspireerd door die kardinaal uit voorbije tijd. Dat zou nog eens een sublieme nieuwe Evangelisatie zijn!
Als Rechtvaardige onder de Volkeren heeft kardinaal de Jong Nederlandse collega’s, onder
hen Willem Arondeus. Deze verzetsstrijder werd 1 juli 1943 geëxecuteerd. Pikant detail: hij was publiek gekend homoseksueel toen niemand (!) dat accepteerde.
‘Er is geen grotere liefde dan je leven te geven voor je vrienden.’ (Johannes 15, 13)
Ik heb grote hoop op eeuwig leven voor Willem Arondeus. Misschien mijn afwijking maar volgens Paulus is liefde de voornaamste in het rijtje van geloof, hoop en liefde.
Liefde, die zich niet kwaad laat maken en het kwade niet aanrekent. Zelfs volmaakt geloof en alle wetenschap is zonder liefde niets.
Voor de redding van Joden betaalde Willem Arondeus met zijn leven. Hij wél.
Was deze man (homoseksueel) God en mensheid een groter blok aan het been dan (kuise) gelovigen die uit lijfsbehoud (hoe goed ook te bevatten vanuit menselijke zwakheid) maar toch minder liefdevol hun ogen afkeerden als Joden werden weggevoerd?
Ik twijfel niet aan het lot van Willem Arondeus in Gods eeuwigheid.
Dat is hoopvol voor die christelijke gigant die opstond tegen onrecht maar ook stond voor waarheid en verzoening. De Anglicaanse aartsbisschop Desmund Tutu: ‘I would refuse to go to a homophobic heaven. No, I would say sorry, I mean I would much rather go to the other place.’
Als Desmund Tutu voorbij het hier en nu ervaart dat Gods hemel niet homofobisch is, is er hoop voor paus Julius III. Als er in eeuwigheid hoop is voor paus Julius III, is er hoop voor u. Als er in eeuwigheid hoop is voor u, is er zelfs een heel klein beetje hoop voor mij.