Met regelmaat krijg ik het te horen: ‘Ik geloof wel maar om te geloven hoef ik niet naar de kerk.’ Ik schat in dat veel pastores en predikanten dat te horen krijgen. Los daarvan, sinds het coronavirus rondgaat heb ik talloze gezichten niet meer in de kerk gezien. De een komt uit begrijpelijke angst niet. De ander is naar ik vermoed het padje naar de kerk kwijtgeraakt?
Het is trouwens helemaal waar hoor! Om in God te geloven hoef je echt niet naar de kerk. Zoals ik ook mijn ouders niet hoefde ontmoeten om te wéten dat ik ouders heb. Dat biologische feit was vroeg of laat heus wel tot mij doorgedrongen. Trouwens léren kun je ook zónder school! Daar is geen miljarden euro’s kostend onderwijsstelsel voor nodig. Wat je met die uitgespaarde miljarden euro’s zou kunnen doen!
Het is mooi te weten dat je ouders hebt. Nog mooier te weten wie dat zijn en nóg veel mooier hen in het dagelijks leven tegen te komen, zeker tijdens bepalende jeugdjaren. Zij vormden mijn leven: zorg, basisveiligheid en liefde al werd laatste – in de context van die tijd – anders geuit dan vandaag de dag gebruikelijk is. Mijn ouders waren ook kinderen van hun tijd. Op hun beurt gevormd door de mores (cultuur en tijdsgeest) van hun voorbije jonge jaren. U en ik zijn daarin niet veel anders.
Ouders die mij geleerd hebben wat lief en stout is, Goed en Kwaad, en mij weerbaar maakten om het leven aan te kunnen. Hebben mij levenswijsheid bijgebracht: ‘Soms heb je in het leven gelijk maar krijg je het niet, leer er maar mee leven.’ Beklagenswaardig de mens die als kind geen basisveiligheid, liefde en zorg mocht ervaren, niet leerde wat Goed en Kwaad is.
Leren kun je écht zonder school. Er zijn succesvolle voorbeelden van thuisonderwijs. Toch zouden de meeste mensen weinig hebben opgestoken en zich sociaal slecht ontwikkeld hebben als zij niet in het onderwijsstelsel terecht waren gekomen. Goede reden er miljarden euro’s aan uit te geven en er veel levensjaren aan te besteden.
Toen scholen, door de coronapandemie dicht bleven, was er direct het geluid over leerachterstand. Dat het voor ontwikkeling van kinderen en jongeren slecht is elkaar niet te ontmoeten. Het digitaal onderwijs kon iets opvangen maar lang niet alles. Sommige kinderen verdwenen letterlijk uit beeld.
Een slechte start voor de onderbouw van basisonderwijs, vooral kinderen uit kansarme gezinnen betalen de rekening aldus een universitair docente Onderwijswetenschappen en Educatie. ‘Het is ontzettend belangrijk voor de ontwikkeling van kinderen dat zij naar school kunnen gaan.’, aldus de voorzitter van de PO-Raad. Zijn voorgangster: ‘Leerlingen die door de tijdelijke scholensluiting een onderwijsachterstand hebben opgelopen moeten twee tot drie
jaar extra aandacht, zoals bijles, op school krijgen.’ Niet zonder reden maakte de regering 8,5 miljard euro vrij om de door de pandemie veroorzaakte onderwijsachterstanden in te lopen.
Scholen die dicht moeten, dat geeft leer- en ontwikkelingsachterstand. Opgroeien zonder liefdevolle, zorgzame ouders (of een goede plaatsvervanger met welke titel ook) draagt niet bij aan evenwichtig volwassen leven. Geloven zonder kerkgang gaat wel zonder mankeren? Geen geloofsachterstand? Geen achterblijven in de ontwikkeling als christenmens? Curieus.
Och, je hebt inderdaad geen kerk nodig om te beseffen dat God bestaat. Eén blik op het gigantisch universum, waarin ook tijd en ruimte voor u en mij is, kan je al doen beseffen dat er Iets (met een hoofdletter) is dat nog véél groter is dan dat heelal: Hij die dat universum - hoe dan - ook tot stand bracht. Zelfs een oerknal heeft zijn Oorsprong, Oorzaak.
Er is veel te zeggen over de Nederlandse samenleving maar niet dat vriendelijkheid, saamhorigheid, verdraagzaamheid en rechtvaardigheid zijn toegenomen. Een
ontkerkelijkte samenleving lijkt per jaar onbeschaafder te worden. Ambulance-medewerkers worden bij hulpverlening nota bene al belaagd. Om te zwijgen over de harde en de veroordelende tonen in het debat, over welk onderwerp dan ook. Niet alleen politici, ook doorsnee burgers blazen hun agressief deuntje mee. Wie op straat naar de gelaatsuitdrukkingen kijkt krijgt niet de indruk dat mensen stralen van geluk.
Bidden kun je ook in het bos. Klopt. Bidden kan zelfs onder de douche! Toch zijn in het bos zelden biddende mensen te zien. Kerkgang is enerzijds bidden maar is meer dan dat!
Gelovige kerkgang verbindt individueel leven met andere mensen die ook die kerk bezoeken. Het voorkomt gevoel van eenzaamheid. Zeker als u na de viering de moeite neemt te blijven voor een kop koffie of thee. U ontmoet de mensen met wie u verwantschap ontwikkelt: broers en zussen met Jezus als gemeenschappelijke grote Broer. Mensen zoekend en vragend, afhankelijk van Gods geduld en barmhartigheid. Mensen die, zoals u en ik, onderuitgaan in het leven en weer proberen op te staan.
Mensen, die hun onderuitgaan en proberen op te staan, verbinden met God. De Bijbel openen, het Verhaal vertaald krijgen naar hier en nu. Samen zingen, samen bidden. Mensen die de Heer zoeken. Hem ook nog ontmoeten: in Woord en/of sacrament. Mensen die zich geestelijk laten voeden om de eigen christelijke persoonlijkheid verder ontwikkelen, tot bloei laten komen.